Kendimize nasıl zaman ayırırız?

Daha önce verimlilik ipuçları başlığıyla bir yazı yazmıştım. Burada farklı metotlardan bahsetmiş ve 24 saati nasıl değerlendirebileceğimiz üzerinde durmuştum. Linkten okuyabilirsiniz: https://bahadirhancicek.medium.com/verimlilik-ipuclari-8e3d7a25f06a

Bu sefer ise daha çok isteklerimizi nasıl gerçekleştirebiliriz, yapılacaklar listemizi nasıl gerçekleştirebiliriz üzerinde duracağım.

Modern dünya ilginç bir yer. Birçok alışkanlığımız binlerce yıllık gelenekler ve öğrenimlerimizle bağdaşmıyor. Dolayısıyla günün çoğunu işte geçirmek, sürekli yapılacaklar listesi olması, sürekli kendini geliştirmek de, biyolojik olarak alışık olduğumuz bir şey değil. O nedenle de birçok konuda tembel davranıyoruz, zaman yetiştiremiyoruz. Tüm bunlar bir yandan da, yeni psikolojik, akademik yöntemler ortaya çıkarıyor. Bugün kendi tecrübelerim üzerinden çıkardığım 9 adımdan bahsedeceğim.

1. Gün için ne yapacağınızı bilin!

Gün içinde nelerle uğraşacağınızı bilmeniz ve günü planlamanız önemli. Birçok kez Netflix’i açıp, hangi filmi izleyeceğim diye düşünürken 1 saat harcayıp daha sonra hiçbir şey izlemeden kapattığınız olmuştur. Ne tür izlemek istiyorsunuz bilgisine sahipseniz bu süre daha da kısa sürer. Eğer ne izleyeceğinizi bilirseniz, aramakla zaman geçirmezsiniz.

Hayat için de aynı. Gün içinde ne yapacağınızı sabah 5 dk düşünün ve not alın. Ben genelde tembel bir insanım ve işe koşarak giderim. O nedenle bu aktiviteyi, işe ilk gittiğimdeki 10 dk içinde yapıyorum.

2. Önceliklerinizi belirleyin ve yapılacakları puanlayın

Yapılacaklar/yapmak istedikleriniz listesini yaptıktan sonra en önemli kısım bunları sıraya koymak ve puanlamak. Ben yazarak yapmayı tercih ediyorum. Çünkü aksi halde kafayı gereksiz yere meşgul ediyor. Ayrıca yazdığınız zaman, her şeyi çok daha net görüyorsunuz.

Öncelikleri sıralamak önemli. Liste yaptığınızda göreceksiniz ki, birçok madde aslında gerçekten de yapmak zorunda olduğunuz, kritik konular değil. Birçok konuyu başkasına aktarabilirsiniz, iptal edebilirsiniz; bir kısmını ise anında yapmanız gerekebilir. Bu yüzden yazarak görmek iyi bir strateji. Diğer önemli nokta ise puanlamak. Böylece ne önemli, ne acil görebilirsiniz. Bu size hem zamandan hem de efordan kazandıracak. Diğer önemli işlerinize daha kolay odaklanmanızı ve daha çok vakit ayırmanızı sağlayacak. Örneğin, kitap okumak, fim izlemek, dil öğrenmek ve müzik çalmak istiyorsunuz. Bunların hepsi hobi ve zorunlu değilse, istediğinizi seçebilirsiniz. Ancak dil öğrenmek sizin için bir zorunluluk ise, hobiden feragat edip dile odaklanmak en mantıklısı.

3. Ulaşmak istediğiniz sonucu bilin

Sonucu bilmek diğer bir önemli nokta. Bir eylemi neden yapıyorsunuz ve sonucunda ne olacak? Böylece fırsat maliyetini de anlayabilirsiniz. Fırsat maliyetini biliyorsunuzdur. Bir şeyi yapmak için nelerden vazgeçiyorsunuz… Mesela arkadaşınızla oturup muhabbet etmeyi, spor yapmaya tercih edebilirsiniz ancak burada fırsat maliyeti sağlığınız olur. Ya da Netflix izlemeyi, işinizle ilgili bir yeteneğe harcamaya ya da dil öğrenmeye tercih edebilirsiniz. Bunun fırsat maliyeti ise işinizde yerinde saymanız, terfi almamanız ya da yurtdışına gidememeniz olabilir. Tercih sizin. Eğer sonucu bilirseniz, tercihlerinizi de daha sağlıklı yaparsınız

4. Günlük plan yapın ve hafta değerlendirmesinde bulunun

Agile proje yönetiminde ve Scrum’da günlük kontrol önerilir. Böylece işin sağlıklı bir şekilde gittiğini daha iyi anlar, sağlıklı ilerlemiyorsa daha çabuk önlem alırsınız. Ayrıca ne kadar iş yükünüz var, neler yapılabilir, neler yapılamaz, ne kadar vaktiniz var gibi birçok sorunun cevabını daha kolay alır ve planlarınızı duruma göre daha iyi modifiye edersiniz.

Aynı şekilde haftalık değerlendirme sayesinde neler yaptınız, neler yapamadınız daha net görebilirsiniz. Belirlediğiniz öncelikleri de, ona göre tayin eder ve istediklerinizi tek tek başarabilirsiniz.

Şöyle bir örnek de verilebilir. Denizde açıldınız ve hafif bir akıntı var. Sizi sürüklüyor. Eğer çıktığınız nokta ve bulunduğunuz konumu her dakika kontrol ederseniz, çıktığınız noktaya dönmeniz daha kolay olur. Eğer 10 dakika da, bir kontrol ederseniz, çok daha fazla zamana ve efora ihtiyaç duyarsınız çünkü fazla sürüklenmişsinizdir. Eğer 2 saat sonra kontrol ederseniz, belki de başladığınız nokta çoktan gözden kaybolmuştur.

Ya da %1 eğimli yolda aracınızın içinde oturuyorsunuz. Aracınız boşta ve frenleri çalışmıyor. Araç yavaş yavaş kayıyor. Her geçen saniye aracın hzı artacaktır. Siz ne kadar sık kontrol ederseniz, o kadar aracı sağa sola çevirerek durdurmaya çalışırsınız. Uzun süre aralıklarla kontrol ederseniz, aracınız daha hızlı olacağından, aracı durdurmak için göstereceğiniz efor ama aracın sebep olacağı hasar artacaktır.

5. Sadece bir işe odaklanın ve o iş için belli bir zaman belirleyin

Aynı zamanda sadece bir işle uğraşın. Ne yazık ki, sosyal medya, akıllı telefonlar, appler bizi sürekli onlarca şeyle uğraşan insanlara çevirdi. Bu durum aslında insan beyninin en büyük düşmanı çünkü bunun için tasarlanmış canlılar değiliz. Evrimimiz buna uygun değil. Aynı zaman içinde işten işe atladığınızda, he zaman kaybediyor hem de fazla efor gösteriyorsunuz. Bir önceki işe kaldığınız yerden devam edemiyorsunuz çünkü kaldığınız yeri hatırlamak ve özümsemek için zaman gerekiyor. Örneğin, 10 tane kitabı aynı anda her birinden sadece birer sayfa olarak okusanız bir şey anlar mısınız? Hayır. Bu nedenle zaman içinde yapacaklarınızı maksimize etmek yerine, bir konu üzerindeki zamanınızı ve odağınızı maksimize edin.

Ayrıca yapacağız/ yapmak istediğiniz işlere belli zamanlar atayın. Örneğin, şu gün şu işi yapacağım şeklinde. O gün o işi yapın ve başka bir şeyle uğraşmayın. O iş bitene kadar, ilginiz sadece o iş olsun. Yine Netflix örneğine dönersek, bir diziyi izlemek ve bitirmek istiyorsanız, sadece onu izlemelisiniz. 3 diziyi aynı anda izlemeye çalıştığınızda bir süre sonra bıkarsınız. Birine daha uzun ara verdiğinizde, nerde olduğunuzu hatırlamaz ve bazı bölümleri tekrar izlemek zorunda kalırsınız.

Elbette hayatta birçok bilinmez var ve her şey planlandığı gibi olmuyor. Ancak siz düzgün bir plan yaparsanız, en azından hangi işleri yaptığınızı, hangilerini yapmadığınızı, hangilerini başka bir zamana aktardığınızı görürsünüz. Aksi halde her şeyi yapmaya çalışırken, hiçbir şey yapmazsınız.

6. Dikkat dağıtıcı unsurları eleyin

Dikkat dağıtıcı unsurlar; sosyal medya, mesaj uygulamaları, aramalar, beklenmedik işler, diğer sorumluluklar olabilir. Bunları mümkün olduğunca eleyin. Kitap okuyorsanız, telefonunuzu bir kenara koyun. Uygulama üzerinden dil öğreniyorsanız, telefonunuzu meşgul moda alın ve kimse sizi aramasın. Kısacası, yaptığınız işe odaklanın. Diğer işleri düşünmek; zihninizi meşgul eder, o aktiviteden alacağınızın miktarını ve kalitesini düşürür ya da o işi sürekli ertelemenize neden olur.

7. Hayır demekten çekinmeyin

Hayır demeyi öğrenmelisiniz. Herkesin hayatı ve istekleri farklı. Elbette arkadaşlarla vakit geçirmek, eğlenmek, eğlenceli şeyler yapmak önemli ama en önemlisi kendine yatırım yapmak. Lise ve üniversite yıllarında tanık olmuşsunuzdur. Bazı tipler her ortamda gözükür, bu adam ne zaman çalışıyor dersiniz, sınav olur biter ve o kişi en başarılı olandır. Sebebi onun işine odaklanması ve birçok şeye hayır demesi.

Günde 10 saat yol ile birlikte işte geçtiğini düşünün. 8 saat uyuduğunuzu, 2 saatin ise yemek, duş, kişisel bakım gibi işlere gittiğini. Size kalan vakit 4 saat. Eğer her gün farklı arkadaşlarınızın çağrısına kulak verip, dışarı çıkarsanız, size neredeyse hiç vakit kalmıyor. Bir nevi, hayallerinizden vazgeçiyorsunuz. Belki o arkadaşınız sadece sizinle görüşüyor ve geriye kalan vakitte, kendine yatırım yapıyor. Siz ise her gün farklı kişiyle görüştüğünüz için kendinize vakit bulamıyorsunuz. Aradan geçen yıllar sonra göreceğiniz manzara şu olacak: O kişi sizin hayalinizi yaşarken, siz olduğunuz yerde başarısızlık duygusu, depresyon, ülkenin durumu gibi birçok konuyla oturuyor olacaksınız. Keşkeler havada uçuşacak.

8. Ertelemeyin

Konfor alanına takılmak, ertelemek, vazgeçmek, kolaya kaçmak oldukça kolay. Bu da insanoğlunun hayatta kalma refleksi. Az enerji ile maksimum hayat. Günümüz böyle değil. Az enerji, daha kötü ve kısa bir hayat.

O nedenle ertelemeyin. Planlarda boğulmayın. Planlamaya devam edin ama önce işe başlayın. Dinamik planlar yapın. Adım atın ve süreç içinde planlarınızı yenileyin.

9. Boş zamanınızı planlayın

Boş zaman demek, boşa geçecek zaman demek olmamalı. Hiçbir şey yapmayacak bile olsanız, o zamanı planlamak önemli. Gerçek tecrübeler edinin, fazla düşünmeyin.

Sağlıklı bir kafa ve hayat için, boş zamanı planlayın. Mesela 2 saat hiçbir şey yapmayacağım ya da 2 saat kafama ne serse onu yapacağım diyin ve o süre içinde bu plana uygun hareket edin. Bence boş zamanlarda sosyal medyadan, pornodan, dating uygulamalarından, alkolden, siyasetten ve her türlü muhtemel dikkat dağıtıcı unsurdan uzak durun. Çünkü tüm bunlar zihninizi bir çöp gibi dolduruyor, enerjinizi emiyor ve hayat standardınızı düşürüyor. Sonuçta bunların hiçbiri müdahale edebileceğiniz, değiştirebileceğiniz şeyler değil. Onun yerine dinlenin, uyuyun, yürüyün, insanlarla dışarda tanışmaya/konuşmaya çalışın, gerçekten kafanızı rahatlatacak, gerçekten boş hissini verecek şeyler yapın.