Neden Seyahat Etmeli?

Klasik bir soru var.

Çok okuyan mı bilir, çok gezen mi?

Benim klasik cevabım ise her ikisi de. Cünkü teori ile gercek farklidir.

Yeni birisiyle tanistiginizda en önemli sey ilk izlenimdir. Birey, o ilk izlenime göre kafamizda sekillenir ve bu yargidan kurtulmak zorlasir. Fakat zaman icinde tanidikca kisinin ic dünyasi hakkinda bilgi edinebilir ve bireyi bir bütün olarak görmeye baslariz.

Ya da tam tersi…

Hislerimiz, düsüncelerimiz, bakis acimiz ne olursa olsun; disarinin bizi gördügü karakterleriz. Ancak zaman icinde o cevreyi tecrübe ettikce, gercek benligimizi ortaya cikarma sansi bulabiliyor ve derin ic dünyamizi disariyla tanistirabiliyoruz. Bazen de bunu hic basaramiyoruz.

Bilmek ve görmek iliskisi de benim icin ayni. Sadece bir tanesinin varligi hicbir anlam ifade etmiyor. Tecrübe etmeden, yasamadan bilmek; bilmeden yasamak her zaman manasiz kaliyor. Iyi bir yazar olmak, iyi bir yönetmen olmak icin yasamalisiniz. Fakat dolu dolu yasamaniz iyi bir yazar ya da yönetmen olacaginiz anlamina gelmiyor.

Seyahat Cesitleri

Seyahat, gezi, tatil… Hepsi prensipte ayni seyi anlatsa da, zihnimizde farkli cagrisimlar yapiyor. Ben hepsini kapsayan bir terim olarak ‘Seyahat’ kelimesini tercih ediyorum.

Genel olarak seyahat cesitlerine bakarsak, asagidaki gibi kategorilendirebiliriz:

• Is Gezisi
• Solo Seyahat
• Aile Gezisi
• Arkadas Grubuyla Gezi
• Tur Gezisi
• Lüks Gezi
• Macera
• Haftasonu
• Paket Gezi
• Yol Gezisi
• Gönüllü Gezi
• Uzun Dönem Yavas Gezi

Bu gezi tiplerine bagli olarak da; benzer sekilde gezgin, yolcu, tatilci, seyyah, turist arasinda da ayrim oldugunu görmek mümkün.

Bunlarin hepsi kisisel tercih meselesi. Herbirinin kendine göre avantaji ve dezavantaji var. Belki ileride bunlar üzerine de yazariz. Fakat simdilik sadece genel hatlariyla ‘gezme’ üzerinde duracagiz. Simdi temel soruya dönelim:

Neden Geziyoruz?

Belki de kendimize sormamiz gereken ilk soru bu. Herkesin kendine göre nedenleri var. Kimisi görmek, ögrenmek, kesfetmek icin gecerken; kimisi fotograf cekmek icin geziyor. Kimisi sadece modaya uyarken, kimisi ise dürtülerini takip ediyor. Dolayisiyla herhangi bir gezi tipi dogrudur, digerleri yanlistir demek zor. Ancak benim düsüncem yine kesfetmek ve hissetmekten yana. Öyleyse gezmek icin hangi nedenler varmis bir göz atalim.

Gezmek icin birkac neden:

1. Gezmek Kolay Is

Sansli bir cagdayiz. Elimizin altinda her türlü imkan mevcut. Istedigimiz zaman(sansimiz oldugu zaman) istedigimiz yere ulasabiliyoruz. Bir yere gitmeden orasi hakkinda bilgi alabiliyor hatta aylar öncesinden her adimimizi planlayabiliyoruz.

Ayrica eski dönemlerdeki gibi kapali bir toplumda, dogdugumuz, büyüdügümüz cevreye sikismak zorunda kalarak yasamadigimiz icin; yeni yerlere, yeni ortamlara, seyahat etme olayina adaptasyonumuz cok daha yüksek.

2. Bakis Acisi, Kesfetme ve Ögrenme

Gezmenin en güzel yanlarindan birisi kattigi bakis acisi. Cünkü görsel iletisim araclarinin aksine, bilgiyi bir anda büyük miktarda almak yerine; yasayarak, tecrübe ederek aliyoruz. Beynimiz bilgiyi yavasca isliyor ve benimsiyor.

Gezi sirasinda duydugumuz hikayeler, tanistigimiz insanlar, gördügümüz seyler cok daha akilda kalici oluyor. Sadece ani olarak kalmiyor, ayni zamanda beyinde fiziksel degisikliklere, yeni baglantilara neden oluyor. Yani bizi degistiriyor.

Bu degisim ile empati yetenegimiz gelisiyor. Farkli hayatlari, farkli bakis acilarini ögreniyoruz. Günlük hayatimizda normal zannettigimiz bircok seyin aslinda normal olmadigini, bize özel oldugunu görebiliyoruz. Ayni sekilde bircok seyin de, daha farkli olabilecegini; sahip olduklarimizin kaderimiz olmadigini anlayabiliyoruz.

Cografya degistikce; insanlarin aliskanliklarinin, bakis acilarinin, zevklerinin, önem verdikleri seylerin nasil degistigine sahit olma imkani buluyoruz. Kisacasi ufkumuzu fazlasiyla acan bir deneyim yasiyoruz.

Bunun yani sira gezi boyunca ögreniyoruz. Tarih, mimari, siir, edebiyat, dil. Bircok sey ögrenebiliyoruz. Yavas yavas ortak bir kültürün parcasi oluyoruz. Ögrendiklerimizle insan oluyoruz.

3. Kendini Kesfetme ve Gercekleme

Gezerken ögrenmek zorunda miyiz? Elbette degiliz. Okumadan, ögrenmeden, ögrenme kaygisini bile tasimadan da gezilebilir. Hatta bu gezi ögrendiginiz, ögreneceginiz onlarca seyden daha faydali olabilir. Bazen bir yere gidip, hicbir sey görmeden de dönseniz; o gezi hayatinizi temelinden degistiren bir gezi olabilir. Gezmenin bence en iyi ve önemli kismi kendimizle verdigimiz zihinsel mücadele ve kendini tanima.

21.yüzyilin önemli sorunlarindan bir tanesi kendimizi tanimamamiz. Evet, kendimizi bilmiyoruz cünkü kendimizle yalniz kalamiyoruz. Potensiyelimiz, ne istedigimizi, neler yapabilecegimizi bilmiyoruz ve bunun icin cabalamiyoruz. Bu yüzden de, sik sik bunalimlar yasayip, caresiz hissediyoruz.

Nasil hisetmeyelim ki? Tüm vaktimiz hayatimizi kiraladigimiz is yerlerinde geciyor. Kalan vakti de; temel ihtiyaclari, sosyal ihtiyaclari giderip, maymun refleklerimizle sosyal medyada vakit öldürerek geciriyoruz. Duygularimiz, isteklerimiz, arzularimiz, hedeflerimiz, düsüncelerimiz, ideolojilerimiz ile ilgili ‘Neden’ sorusunu kendimize sormuyoruz. Sorsak bile cevaplamak icin vaktimiz yok ya da nasil cevaplayacagimizi bilemiyoruz. Tüm derdimiz sahip olmak ve sahip olduklarimizi muhafaza etmek. Ürünlere, üne, güce, paraya, bilgiye, arkadasa sahip olmak. Sahip olmak icin sürekli tüketiyoruz. Her seferinde daha fazla. Her seferinde somut ciktilar bekliyoruz. Beynimizin isleyemeyecegi kadar fazla, gereksiz ve yüzeysel girdilerden bekledigimiz bir cikti. Bulamayinca da, ‘psikolojik sorunlar’ yasiyoruz. Aslinda temelde sadece kendimizden kaciyoruz.

Iste ‘gezme’nin en büyük faydasi da burada ortaya cikiyor. Özellikle yalniz gezmenin. Puzzle’in parcalari gibi attigimiz her adimda puzzle tamamlaniyor. Gördügümüz her yeni sey, neden sorusunun cevabi icin ipuclari veriyor. Yeni sorgulamalara yönlendiriyor. Bazen bilmediginiz bir yerde, soguk duvarlar arasinda siradan bir sokakta yürümek bile hayatiniz temelinden degisebilir.

4. Mücadele ve Meydan Okuma

Insanoglu genelde refleks olarak kendini korumak ister. Bu ilkel dürtü, günlük hayatimiza konfor alani olarak yansiyor. Yani kendimizi güvende hissettigimiz yeri, konumu, durumu koruma istegi. Bu istek dogada hayatta kalmayi saglarken; modern cagda tam tersine geri kalmaya, sosyal olarak elenmeye neden oluyor. Cünkü konfor alanini terketmeyen insan hayatin hicbir alaninda basarili olamiyor.

Gezmek bizi bu konfor alaninda cikarabiliyor. Alisik oldugumuz ortamin, alisik oldugumuz düzenin disina cikmak yukarida da bahsettigim gibi hem zihinsel olarak, hem bakis acisi olarak, hem ruhsal olarak, hem de fiziksel olarak güclü bir birey olmamiza yardimci oluyor.

Bu durum hayatin her alanina bir sekilde olumlu olarak yansiyor. Ayrica verdigimiz mücadele bir yandan normalde sahip olduklarimizin degerini anlamamiza da yardimci oluyor; öte yandan günlük hayatimizda bazi seylerin de ne kadar önemsiz oldugunu gösteriyor.

5. Basari

Basari hissi de, gezmenin verdigi öz güveni de artiran diger bir duygu. Düsünsenize, aylar önceden planlar yapiyorsunuz. Planlarin gerceklesmesi icin caba sarfediyorsunuz ve sonunda belki de yillarca hayalini kurdugunuz yere gidiyorsunuz. Yani hayalinizi gerceklestiriyorsunuz.

6. Sosyal Gelisim

Gezmek ayni zamanda; farkli insanlarla tanisarak, farkli kültürlerle iletisim kurarak/kurmaya calisarak iletisim yetenegimizi gelistirmemize yardimci oluyor.

Sosyal gelisimin disinda dünyanin dört bir yanindan arkadasliklar kurma imkanini yakaliyoruz. Yine önceden bahsettigim gibi, farkliliklari zenginlik olarak algilamayi ögreniyoruz. Insan oluyoruz. Dünyali oluyoruz. Dünya vatandasi oluyoruz. Dünyayi, dogayi daha bütün olarak, daha ev olarak görüyoruz, daha cok benimsiyoruz. Dünyanin herhangi yerinde olan bitenlerle daha cok empati kurabilme sansini yakaliyoruz. Tipki gazete okudugumuz bir haberin bizi etkilememesi ama olayin icinde tanidik oldugunda tam tersine cok büyük bir meseleye dönüsmesi gibi.

Daha cok uzatmamak adina yaziyi burada bitiriyorum. Her düsüncede oldugu gibi, gezme/seyahat etme konusunda da, emin olmak ve dogru karar vermek adina iki zit görüsü ele almayi tercih ediyorum. O nedenle yazinin ikinci bölümü modern ‘hype’ olarak gezginlik olacak. Hem populer kültür elestirisi yapip, hem de seyahat etmemek icin nedenleri siralayacagim. Seyahat etmenin gereksizliginden, eksilerinden bahsedecegiz. Takipte kalin!